کار آفرین 90 ساله!

 آرام روی صندلی نشسته است و به تک تک آدم‌هایی که به عروسک هایش زل زده اند نگاه می کند و ته دلش می خندد. دیوار پشت سرش پر است از عروسک هایی است که دانه دانه شان را خوب می شناسد و هرکدامشان در تنهایی لحظه هایش رشد کردند و همدم او شده اند. حاضران هم چرخی می زنند و بی بی را نگاه می کنند و اولین سوالی که می پرسند این است: «این عروسک ها کار شماست؟» بی بی هم گوش تیز می کند و با همان لهجه شیرین شیرازی اش جواب می دهد: «ها هَمِشان را خودم درست کِردُم» حاضران هم با بی بی عکس یادگاری می اندازند

بی بی حاضر امیدواری که متولد نهم مهرماه ۱۳۰۵ شهرستان کازرون استان فارس است، کار بافندگی را در دوران کودکی آموخت. آن طور که خود می گوید، مادر و خاله اش در کودکی به او بافتن عروسک را آموختند و او با داستان هایی که برای او می سراییدند، به عروسک ها جان می داد و در ذهنش دنیای خیالی از آن ها ساخته بود. بدین ترتیب عروسک های بی بی حاضر ریشه در فرهنگ فولکلور مناطق جنوب غربی استان فارس دارد و این چنین به خلق آثاری محبوب می انجامد.

 او که دوران جوانی و میان سالی خود را به کار بافندگی گذرانده است، در سن ۴۰ سالگی همسرش را از دست می دهد و تا کهن سالی مجبور به نگهداری از ۴ پسر و یک دخترش می شود. همه دل خوشی بی بی حاضر در این سال ها بافت همین عروسک ها بوده است؛ عروسک هایی که نه برای معیشت که همدم تنهایی های او بوده است. کم کم بچه ها بزرگ می شوند و بی بی روز به روز شکسته تر؛ تا آنکه یک روز دکتر به او می گوید دیگر نمی توانی بافندگی کنی و بافندگی برای چشم هایت همچون زهر است.

در نمایشگاه های بی بی حاضر، همیشه شاهد د استان های عروسک ها در کنار آن ها هستیم و همین سبب جذب مخاطبان می شود. داستان هایی که از دل اساطیر ایران برآمده است و با عروسک های او عجین شده اند. ابتدا نمایشگاه ها صرفا محیطی بود که بی بی با مخاطبانش آشنا شود.

بی بی که چند سالی به دلیل درد زانو زمین گیر می شود، هر روز چشم به راه پسرش در خانه ای در کازرون تنها می ماند و همین مسئله به تنهایی او دامن می زند. پس از آن که دکتر او را از بافتن منع می کند و به دلیل کار پسرش از کازرون به شیراز نقل مکان می کند، روزهای سختی گریبان بی بی را می گیرد و هر روز ساعت‌های متمادی در خانه، تنهایی به او فشار می آورد و گاهی هم دور از چشم دیگران میل بافتنی را به دست می گیرد و دوباره این عروسک های زیبا را خلق می کند. چند صباحی که می گذرد و نوه اش «بهمن عباسپور» متوجه تنهایی های او می شود، پیشنهاد برگزاری نمایشگاه را به بی بی می دهد.

از بی بی خواستیم قصه عروسک هایش را بسازد
خیلی از عروسک های بی بی اسم و قصه دارند که آقای عباسپور می گوید این قصه ها را در زمان بچگی بی بی بارها برایشان تعریف کرده است و کلی با آنها خاطره دارد. «مادر جون از دوره بچگی برای ما به طور مداوم قصه تعریف می کرد و ما با این قصه ها کلی خاطره داریم. از ۲۰ سال پیش که عروسک نوه های فامیل را دید. یک سری کپی اولیه از عروسک هایشان درست کرد. بعد که همه خوششان آمد تشویق شد و به این کار ادامه داد و عروسک خیلی از آدم هایی که در قدیم وجود داشتند را درست می کرد. ۵ سال پیش به بی بی گفتیم که بیا عروسک کاراکتر قصه هایت را بساز که او هم کار را شروع کرد. بعد از چند وقت ما با دنیای از عروسک روبرو شدیم که همه شان ریشه در قصه هایش داشت. قصه های عامیانه ای که از دوران بچگی مادر و مادربزرگش و حتی مادرشوهرش برایش تعریف کرده است. خب بی بی ۹ سالگی ازدواج کرده برای همین مادر شوهرش هم گاهی برای آرام کردنش برایش قصه گفته است. حالا این عروسک ها حاصل زحمت چندسال کار بی بی است که بین شان عروسک های ۱۰ ساله و یا دو هفته ای هم وجود دارد.»
تا جان دارم برای بچه ها عروسک می سازم
آقای عباسپور می گوید تا چند وقت پیش بی بی حاضر باور نمی کرد که کسی عروسک هایش را دوست داشته باشد و هرچه می گفتیم دوست دارند می گفت پس چرا نمی خرند: «یک روز گفتم می خواهی برای فروش بگذارم تا باور کنی؟ روزی که برای فروش گذاشتیم، مردم حسابی استقبال کردند. آنقدر که دیدم همه عروسک‌ها دارند فروش می روند و تمام می شوند دیگر فروش را برداشتم. این نمایشگاه دیگر فروش ندارد.»
این نفروختن چند دلیل دارد. اما خود بی بی می گوید:«شما بفروشید بگذارید بچه هایی که می بینند دلشان آب نشود من خودم تا جان دارم برایتان عروسک می سازم.» اما آقای عباسپور می گوید: «برخی موسسات گفته‌اند که می توانید عروسک هایش را به صورت مجموعه های مختلف نگه داریم تا برای همیشه یادگار بماند و مردم بتوانند از آنها دیدن کنند. اما اگر فروش برود و وارد خانه ها شود، معلوم نیست چه بلایی سر عروسک ها بیاید. اگر شما بی بی را بشناسید می فهمید که چقدر با دقت حتی مدل و لباس عروسک‌ها را انتخاب می کند. اگر موسسه ای بخواهد عروسک ها را به صورت کلکسیون به نمایش بگذارد و از آنها نگهداری کند می توانیم در اختیار قرار بدهیم. اما واقعا حیف است دانه دانه بفروشیم چون در خانه های مختلف گم می شود.

عروسک های بی بی با شخصیت های کارتونی

هرچند که بیشتر این عروسک ها از قصه های بی بی گرفته شده اند اما بی بی با تماشای تلویزیون از شخصیت‌های جدید و حتی شخصیت های جدی تلویزیون برای ایجاد شخصیت های جدید الهام می گیرد. به طور مثال در میان عروسک های بی بی می توان شخصیت های کارتون شکرستان و حتی شخصیتی همچون باب راس را دید که اتفاقا توجه عمده بازدیدکنندگان نمایشگاه را نیز به خود جلب می کند. به گفته بهمن عباسپور: «بی بی نگاه خلاقانه ای به همه چیز دارد و برای خلق شخصیت هایش از آموخته های خود و همچنین الهام از رنگ ها، اشخاص و پدیده های محیط بهره می برد.»

حالا بی بی یک بازار خوب عروسک در ایران دارد و همه تمایل به خرید عروسک های او دارند. آن طور که بهمن عباسپور می گوید، در نمایشگاه های بی بی تقریبا همه عروسک ها به فروش می رود و حتی گاهی از ترس تمام شدن عروسک، فروش را قطع می کنند. حالا دیگر تنها خریداران ایرانی به دنبال عروسک ها نیستند و گاهی توریست هایی که از نمایشگاه ها بازدید می کنند هم برای خرید عروسک اقدام می کنند. آن طور که عباسپور می گوید: «استقبال از نمایشگاه خوب است و مردم همه به بی بی لطف دارند و با مهربانی با او برخورد می کنند.»

 اما بی بی به دلیل کهولت سن توان تولید این همه تقاضا برای عروسک هایش را ندارد و جنبه فروش، صرفا برای مهربانی به مردم است. حالا گروهی در شیراز در حال مستندسازی آثار بی بی هستند و داستان های او و عروسک ها را گردآوری می کنند و قرار است کتابی با نام خود بی بی با آثار او منتشر و ماندگار شود.

---

منابع : پولدار شو / ایران خبر